به مناسبت روز روستا، شما را با روستای شهید پرور حیدر آباد ممشی شیر شهرستان کلاله آشنا می کنیم.

پژوهش حاضر بررسي مردم نگارانه روستاي حيدرآباد است كه با استفاده از روش پيمايشي و ارائه پرسشنامه طرح هادي و آمارهاي مندرج در خانه بهداشت و دهياري انجام گرفته است اين تحقيق نشان مي دهد كه در طول زمان ويژگي هاي جمعيتی،جغرافيايي،بافت فرهنگي و اجتماعي روستاي حيدرآباد دست خوش تغييرات اساسي شده است.
اصلاحات ارضي در سالهاي گذشته و نيز طرح هادي در سال هاي اخير عوامل مهم تغيير چهره و درون روستا حيدرآباد بوده اند. همانگونه كه در ادامه مطرح خواهيم كرد روستاي حيدراباد به عنوان روستاي مركزي از اهميت ويژه اي در اين منطقه بر خوردار مي باشد و نيز مي توان اين روستا را به عنوان روستاي شهري شده مورد مطالعه قرار داد. اين روستا داراي جمعيتي بالغ بر 1852نفر درقالب 354 خانوار ميباشد.در اين مطالعه به جمعيت واقعي(جمعيت ساكن در روستا) اشاره شده است و شامل مهاجرين نمي شود.

تاریخچه روستای حیدر آباد ممي شير

این روستا دارای سابقه ای بیش از هزار ساله می باشد تا سال 1272 بنام آبادی قرشمال یا قاشمر نام داشته و پس از آن با ورود ترکمن ها به این منطقه به نام آبادی ممی شیرخان یکی از خوانین ترکمن که در فاصله حدود 200  متری غرب این روستا ساکن بود و هم اکنون در اراضی کشاورزی حاج پولاد واقع است تغییر نام پیدا کرد و  بعدها از این مکان کوچ و در حیدر آباد کنونی ساکن شده اند و علت کوچ و سکونت آنان وجود مرتع و چند رشته قنات در این روستا بوده .

در سال 1333 که شخصی بنام حاج پولاد فارسیانی که خود از دوستان ممی شیرخان بود به کدخدایی منصوب گشت. این روستا را به حیدر آباد پولاد نامگذاری کرد و تا کنون هم به همین نام باقی مانده است، البته باز هم قدیمی ها این روستا را آبادی ممی شیرخان می شناسند.

اطراف این روستا آثار قدیمی بسیاری قرار دارد از جمله اینکه در فاصله یک کیلومتری شمال این روستا آرامگاه امامزاده عبدالله از نواده گان امام موسی کاظم(ع) قرار دارد کمی پایین تر و در فاصله 500 متری امامزاده و در قسمت شمال شرقی این روستا تپه ای قدیمی بنام نرگس تپه واقع می باشد که می گویند در قبل از انقلاب از فاصله چند کیلومتری گل های رنگارنگ نرگس و غیره به این تپه زیبایی خاص داده و در قسمت جنوب غربی این روستا در فاصله 800 متری تپه قدیمی معروف به تپه کسرایی واقع است.

در قسمت شمال این تپه ، روستای جدید حیدرآباد کسرایی واقع است که حدود 50 خانوار در آنجا سکونت دارند می گویند از این تپه در دوران حکومت ساسانیان به عنوان تپه نامه رسان استفاده می شده و از کنار این تپه مسافران برای تردد و بیتوته استفاده می نمودند.

در قسمت شمال شرقی این روستا و در فاصله 1200 متری تپه باستانی دیگری بنام تپه شیخ که در آنجا آبادی قربان شیخ واقع است قرار دارد که تپه بنام آتشکده زرتشت نام دارد از آثار و گفته های قدیمی ها می توان گفت که امامزاده عبدالله توسط 2 شیر محافظت می شده که تا اوایل انقلاب هم دیده شده اند و پس از آن کسی شیرها را ندیده. هم اکنون در این روستا 80 درصد سیستانی ، 10 درصد قزلباش ها ، 5 درصد ترکمن و 5 درصد هم دیگر طوایف مثل کرد، کاشمری، تربتی و ... سکونت دارند.

هم اکنون این روستا دارای 7 روحانی ، دارای 12 شهید والا مقام به نام های (حسن خمبری ، غلامحسین فولادی، محمد غلامی ، عباس آبزلالان ، امیر رخشانی ، علی رضا دید لرگر، محمد رضا داوودی ، غلامرضا بندانی ، محمد ابراهیم سرگزی ، غلامرضا سرگزی ، اسحاق فولادی و عبدالحمید بختیاری ) و یک نفر آزاده و  اولین شهید جنگ تحمیلی در شهرستان کلاله بنام شهید فولادی از این روستا می باشد.

این روستا دارای همه امکانات رفاهی می باشد و جوانان آن از نبود ورزشگاه رنج می برند. همچنین این روستا دارای 1 نفر پرفسور ، 2 نفر پزشک عمومی ، 2 نفر پزشک دارو ساز است، 95% مردم این روستا باسواد می باشند و 55% این روستا را خانمها و 45% را آقایان تشکیل می دهند از این روستا هم اکنون 52 نفر به عنوان کارمند – نظامی مشغول بکار هستند این روستا دارای 145 نفر دیپلم و بالای دیپلم بیکار هست ، همچنین دارای 25 نفر فوق دیپلم و لیسانس می باشد و جوانان این روستا بسیار انقلابی و پیرو ولایت فقیه می باشند.

 وسائط نقليه و ادوات كشاورزي : از آنجايي كه فاصله زماني روستاي حيدراباد با شهرستان كلاله حدود 15دقيقه تا 20دقيقه است و حجم زيادي از مسافران (دانشجويان ، دانش آموزان ، كارگران ساختماني و...) در اين مسير تردد ميكنند ، ميبايست وسائط نقليه عمومي وخصوصي كافي وجود مي داشت كه تعداد آنها در اين روستا به قرار زير است ؛
، اتومبيل سواري شخصي (بيش از 20دستگاه) ، موتور سيكلت (بيش از 200دستگاه) و نيز در رابطه با ادوات كشاورزي در اين روستا كه يكي از مهمترين عوامل توليد محصولات زراعي و باغداري مي باشد، در این روستا حدود 40 دستگاه تراكتور همراه با ادوات ديگر از قبيل تانكر سمپاشي ، تريلي ، سه خيش و... وجود دارد.

        امكانات آموزشي : درباره ي امكانات آموزشي روستاي حيدراباد مي توان گفت مدارس سطوح تحصيلي تا دوره راهنمايي دختران و پسران به صورت مجزا وجود دارد و اخیرا مهدكودك نیز به این روستا افزوده شده است.علاوه بر دوره هاي رسمي آموزشي ،نهضت سواد آموزي نيز به آموزش سطح مقدمات (خواندن و نوشتن) مي پردازد.

  امکانات بهداشتی: نيازهاي  بهداشتي و درماني مردم روستاي حيدرآباد با مراجعه به خانه بهداشت كه در خود روستا واقع شده است مرتفع مي شود و در صورتي كه روستا اين مركز تخصص لازم براي رفع مشكلات درماني را نداشته باشد، مردم ابتدا به مركز بهداشت بخش مركزي و سپس به شهرستان كلاله مراجعه مي كنند.علاوه بر اين آب لوله كشي اين روستا آب پاك و كاملا تصفيه شده براي شرب و هم استحمام مي باشد.در كل مي توان خدمات بهداشتي روستاي حيدرابادرا عالي دانست.
مشاغل خدماتي : مشاغل خدماتي در سال هاي اخير قسمت عمده اي از بازار اشتغال اين روستا را به خود اختصاص داده اند.در يك بررسي اجمالي تعداد اين مشاغل به شرح زير است؛
نانوايي(دو مورد)، قصابي(1 مورد) ، شركت تعاوني مصرف(يك مورد)، ساندويچي(دو مورد) ، بقالي (دوازده مورد) ، سلماني (سه مورد) ، فروش كپسول گاز مايع (3 مورد) ، ابزارفروشي ( دو مورد) ، فروش لوازم منزل (چهار مورد) ، كفاشي (دو مورد).

خدمات دولتي : توسعه و آباداني روستاها در كشورهاي جهان سوم مستلزم برنامه ريزي دولتها براي برآوردن نيازهاي اساسي روستاها مي باشد و با اين مقدمه به جرات ميتوان گفت روستاي حيدراباد داراي اكثر امكانات و خدمات دولتي مي باشد.
از جمله ي اين خدمات ميتوان موارد زير را برشمرد ؛

آب ، برق ، گاز ، تلفن (ثابت ، همراه اول ، ايرانسل ، همراه روستايي) ،پست بانك ، مخابرات، ، خانه بهداشت ، مدارس ، دفتر پست ، رفتگر

شیوه ی معیشت روستاییان

كشاورزي ؛ در روستاي حيدراباد كشاورزي به دو صورت : 1ـ باغداري 2ـ زراعت انجام مي شود و مردم روستا بسته به نوع زميني كه مالكيتش را دارند به كشاورزي مي پردازند.

كشاورزي در دوران گذشته به صورت سنتي انجام مي گرفته است ، اما با مرور زمان و ورود ماشين آلات به بخش كشاورزي تحول عظيمي در اين زمينه صورت گرفت و متغير اصلي در امر كشاورزي از انسان و حيوان ، به انسان و ماشين تبديل شد.

در زمينه زراعت نيز گندم، شالي.لوبيا و جو محصولات توليدي اين روستا مي باشند. در واقع توليد محصولات زراعي در اين روستا كاهش چشم گيري در سال هاي اخير داشته است ، اما هنوز مي توان اين محصولات را ارزشمند و اقتصادي تلقي كرد. در فصل پاييز اين روستا شاهد انبوهی از جمعیت است كه دليل آن ورود كارگران به روستا جهت كار در زمينهاي شاليزار مي باشد .

حدود سياسي و جغرافيايي روستای حيدراباد

روستاي حيدراباد يكي از روستاهاي  تابعه ي شهرستان كلاله و در محدوده ي دهستان كنگر و بخش مركزي واقع شده است؛ كه با شهرستان كلاله 13.5 كيلومتر،با شهرستان گاليكش 11 كيلومتر و با شهرستان گنبد كاووس 32 كيلومتر فاصله دارد.
اين روستا در مركزيت روستاهاي اطراف قرار دارد و اين روستاها عبارتند از:
•    روستاي حسين اباد در فاصله 1.5 كيلو متري و در سمت شمال
•    روستاي كسرايي در فاصله 1.5 كيلو متري و در سمت شمال شرق
•    روستاي تگگ  در فاصله1 كيلو متري و در سمت جنوب
•    روستاي شهيد چمران در فاصله 2 كيلو متري ودر سمت جنوب شرقي
در واقع با نگاهي به نحوه اسكان مردم ميتوان تلفيق انواع مدلهاي روستايي در اين روستا را ملاحظه و بررسي كرد ودر كل ميتوان روستاي حيدراباد را به عنوان يك روستاي چند بعدي از لحاظ موقعيت تشكيل، تحليل نمود.