سنگيني نماز نشان دهنده اين است كه روح خشوع نسبت به پروردگار نداريم، چرا که نداشتن خشوع، باعث سنگيني نماز مي شود، پس اگر مي خواهيم نماز براي ما لذت آور باشد و عاشقانه به سوي نماز برويم لازمه اش تمرين خشوع است.

کلاله خبر، خشوع در واقع چيزي جز حضور قلب توام با تواضع و ادب و احترام نيست. از همین رو مومنان تنها به نماز به عنوان يك كالبد بي روح نمي نگرند، بلكه تمامي توجه آنها به باطن و حقيقت نماز است. رسول گرام اسلام(ص) مي فرمايد: خشوع، زينت و زيور نماز است.
 
نماز به انسان درس خشوع مي دهد و چه خوب است نمازگزار اين صفت را در غير نماز هم داشته باشد. قطعا كسي كه در نماز خشوع كامل دارد در خارج از نماز هم اين صفت همراه اوست. در حديثي حضرت علی (ع) مي فرمايد: سجده كردن بدنی، گذاشتن جاهاي نيكوي صورت بر خاك و روي آوردن به زمين با دو كف دست و كناره هاي دو پا،همراه با خشوع دل و پاكي نيت است.
 
روح نماز حضور قلب است، همچنان كه امير المومنين(ع) در حديثي مي فرمايد: سجده نفساني كه روح سجده است رها بودن دل از امور فناپذير و روي آوردن با تمام وجود به امور جاودان و كندن كبر و تعصب بيجا و قطع همه علايق دنيوي و آراسته شدن به اخلاق نبوي است.
 
آثار خشوع در نماز
 
- حضور قلب؛ معيار قبولي نماز، حضور قلب است. به هر مقدار حضور قلب باشد، نماز مورد قبول واقع مي شود. امام زين العابدين (ع) مي فرمايد: همانا نماز بنده پذيرفته نمي شود، مگر آنچه را كه با قلبش به نماز توجه كرده است. پس مقدار قبول نماز بستگي به خشوع نمازگزار دارد. حضرت علی (ع) مي فرمايد: در حال كسالت و حيرت زده نماز نخوانيد و در حال نماز به فكر خودتان نباشيد، زيرا در محضر خدا ايستاده ايد. به درستي كه آن مقدار از نماز بنده قبول مي شود كه قلبا به خدا توجه داشته باشد.
 
- آسان بودن نماز براي خاشعان؛ نماز براي غير خاشعان سنگين و دشوار است و دشوار نيامدن نماز براي انسان، نشانه خشوع اوست. سنگيني نماز براي ما، نشان دهنده اين است كه روح خشوع نسبت به پروردگارمان نداريم. نداشتن خشوع، باعث سنگيني نماز مي شود. خداوند در سوره بقره آيه 45 نماز را براي غير خاشعان سنگين مي داند؛ در زندگي از صبر و نماز كمك بگيريد، هر چند نماز كار مشكلي است مگر براي فروتنها.پس اگر مي خواهيم نماز براي ما لذت آور باشد و عاشقانه به سوي نماز برويم و هنگام رسيدن به وقت نماز خوشحال باشيم و در نماز غرق معنوي الهي شويم، لازمه اش تمرين خشوع است.
 
- پاك شدن از گناهان؛ نماز با حالت خشوع و حضور قلب باعث پاك شدن گناهان مي شود. رسول گرامي اسلام(ص) مي فرمايد: كسي كه دو ركعت نماز بخواند و در آن دو ركعت قلب خود را به چيزي از امور دنيا مشغول نكند،خداوند گناهانش را مي آمرزد.
 
- نماز بازدارنده از منكرات؛ يكي از مهمترين ويژگي هاي و خاصيت نماز آن است كه نمازگزار را از فرو رفتن در منجلاب فساد و منكرات باز مي دارد و او را از ارتكاب گناهان كبيره نهي و منع مي كند.
 
البته مسلم است كه اين اقتضاي نمازاست نه اينكه علت تامه اي براي آن باشد؛ يعني بديهي است كه توجه بنده و عبد خدا پنج بار در روز به سوي پروردگارش و با خضوع و خشوع و خاكساري نماز را به جاي آوردن،به ويژه اگر در محيط اسلامي باشد،انسان را همواره به ياد خدا مي اندازد و اگر انسان خدا را فراموش نكرد و او را حاضر و ناظر نديد بي گمان دست به گناهان بزرگ و فحشا و منكرات نمي زند؛ چرا كه اذكار و آياتي كه در نماز آمده است، انسان را به وحدانيت و ايمان به پيامبر و كتاب آسماني در روز قيامت وا مي دارد و بالطبع گناه در انسان كم مي شود.
 
حال چنانچه نماز خواندن صرفا يك عادت نباشد، بلكه با خضوع و خشوع و فروتني و خاكساري انجام پذيرد و با دقت تمام و با كل وجود نمازگزار به ذات اقدس احديت توجه نمايد، بي گمان نماز انسان را از كارهاي زشت و قبيحي كه فطرت انسان از آن بيزار است باز مي دارد. اين بازدارندگي نسبي است؛ يعني هر چقدر خلوص و خشوع و حضور قلب در نماز گزار بيشتر باشد بازدارندگي از منكرات و فحشا در انسان بيشتر و افزونتر مي شود و هر چه خلوص و خشوع كمتر باشد، تاثير اين ويژگي نماز كمتر مي شود. تا جايي كه اگر خشوع در نماز تباشد نماز صرف يك عادت مي شود كه در اين موقع تاثير نهي از منكر در آن بسيار كم مي گردد.