در تابستان سال ۱۸۴۵ میلادی دو کشتی بریتانیایی از ناوگان جنگی سلطنتی با نام‌های ترور (Terror) و ارباس (Erebus) ،گرینهایت انگلستان را به امید یافتن مسیر افسانه‌ای و معروف شمال غربی ترک کرده و به سمت آمریکای شمالی حرکت کردند.

در تابستان سال ۱۸۴۵ میلادی دو کشتی بریتانیایی از ناوگان جنگی سلطنتی با نام‌های ترور (Terror) و ارباس (Erebus) ،گرینهایت انگلستان را به امید یافتن مسیر افسانه‌ای و معروف شمال غربی ترک کرده و به سمت آمریکای شمالی حرکت کردند. جان فرانکلین  فرماندهی این سفر را بر عهده داشت و هر دو کشتی به همراه خدمه‌ی آنها به عنوان گروه اکتشافی فرانکلین سفر را آغاز کردند. این گروه در حالی که به اندازه‌ی سه سال آذوقه برای تیم خود تدارک دیده بود سفر خود را شروع کرد و بر خلاف آمادگی که داشتند این سفر تبدیل به سفری مرگبار برای آن‌ها شد.

شواهد موجود پس از سانحه‌ی کشتی اکتشافی فرانکلین

پس از چند ماه، تعدادی از کارکنان دو کشتی به واسطه بیماری به کشورشان فرستاده شدند تا به درمان خود بپردازند و مدتی نگذشت که کشتی‌ها ناپدید شدند و دیگر هیچ کس آن‌ها را ندید. این که دقیقا برای دیگر کارکنان این دو کشتی چه اتفاقی افتاده است، طی ۱۷۵ سال گذشته بر همگان پوشیده مانده است. لاشه‌ی این کشتی سرگردان در ویکتوریا ساند واقع در مجمع الجزایر قطبی کانادا یافت شده است و در نهایت هیچ اثری از کارکنان آنها در لاشه این دو کشتی مشاهده نشده است. شواهد بسیار کمی به دنبال این سانحه یافت شد که از آن جمله می‌توان به کشف سه قبر از کارکنان کشتی فرانکلین در سال ۱۸۵۰ اشاره کرد، علاوه بر آن  در سال ۱۸۵۴ کاشف اسکاتلندی بنام جان رائه توانست بخشی از لوازم شخصی خدمه را نزد ساکنین آلاسکا پیدا کند و همچنین مردم این ناحیه به وی اطلاع دادند که انبوهی از اسکلت انسان در این منطقه یافت شده است‌ که باعث شد چنین شایع شود که به احتمال قوی خدمه این دو کشتی در روزهای پایانی زندگی ناامید کننده‌ی خود، اسیر دست آدمخوران بوده‌اند.

شاید مهم‌ترین دستاوردی که در خصوص کشتی اکتشافی فرانکلین حاصل شده است جسد جان تورنتون از خدمه کشتی باشد که به  صورت اتفاقی به خوبی در یخ‌های قطب شمال حفظ شده بود‌. در سال ۱۹۸۴ جسد وی که به خوبی مومیایی شده بود جهت دستیابی به شواهدی مورد بررسی و آزمایش قرار گرفت و بعد از تجزیه و تحلیل جسد و نمونه برداری دریافتند که میزان سرب موجود در بدن وی کشنده بوده است که البته ممکن است ناشی از استفاده از غذاهای بی‌کیفیت کنسروی باشد. تحقیقات انجام شده بر روی استخوان‌ها و بافت‌های بدن افرادی که جان خود را در این سانحه از دست داده‌اند بیانگر این امر است که دلایل مختلفی مسبب مرگ و میر این افراد بوده که مسمومیت توسط سرب یکی از دلایل اصلی است‌.

تحقیقاتی قدیمی نشان می‌داد که تمامی کارکنان کشتی اکتشافی فرانکلین که شامل ۱۲۸ نفر بودند بدون استثنا جان خود را در این سانحه باخته‌اند. چنین به نظر می‌رسد که تحقیقات اخیر یک قدم آنها را به کشف حقیقت نزدیک‌تر کرده است. تحقیقات اخیر در خصوص کشتی اکتشافی مرگبار فرانکلین موجب شد که فرضیات جدیدی در خصوص علت مرگ خدمه‌ی این دو کشتی مورد بررسی قرار گیرد و بدان پرداخته شود، فاجعه‌ای که ۱۷۰ سال پیش رخ داد. براساس مطالعات جدیدی که  نتایج آن در ۲۳ آگوست در نشریه پلاس وان (Plos One) منتشر شد، مسمومیت با سرب عامل مرگ خدمه این کشتی نبوده است اگرچه پیش از این تحقیقات، در باور عموم عامل اصلی مرگ و میر ملوانان مسمومیت با سرب بوده است. اکتشافات بسیار کمی که محققان طی این سالیان داشتند به آنها کمک کرده تا با در کنار هم قرار دادن قطعات این پازل به نتایجی دست پیدا کنند و دریابند که چگونه خدمه، پیش از موعد به استقبال مرگ رفته‌اند، اگرچه بخش عظیمی از اسرار این سفر دریایی کشنده همچنان پنهان مانده است.

یافته‌های جدید فرضیات پیشین را رد می‌کند

اگر چه مطالعات جدیدی که نتایج آنها منتشر شده است، باور مردم مبنی بر مسمومیت خدمه توسط سرب یا صید شدن توسط شکارچیان انسان را که سالیان سال است به آن اعتقاد دارند به طور قاطع رد می‌کند اما محققان سه فرضیه را در این خصوص مورد بررسی قرار دادند. نتایج به دست آمده از هر سه فرضیه تاکید بر این امر داشتند که چنانچه مرگ ملوانان این دو کشتی ناشی از مسمومیت با سرب بوده است بنابراین بایستی میزان سرب در نمونه‌های گرفته شده از استخوان‌ها و بافت افرادی که مدت زمان بیشتری زنده بودند نسبت به افرادی که زودتر فوت شدند به مراتب کمتر باشد. برای اثبات این قضیه با استفاده از تکنولوژی پیشرفته اسکن با اشعه ایکس، استخوان‌های این افراد را مورد بررسی قرار دادند و متوجه شدند که میزان سرب موجود در استخوان‌های آنان، فرضیه اول و سوم را رد می‌کند‌ و فرضیه دوم را هم تا حدی تائید می‌کند‌، در نتیجه با اطمینان و قطعیت نمی‌توان اظهار داشت که مسمومیت با سرب عامل اصلی مرگ و میر ملوانان بوده است. بنا بر اظهارات تامارا وارنی (Tamara Varney)  از اعضا دپارتمان مردم شناسی دانشگاه لیک‌هد و همچنین عضو تیم تحقیقاتی، حتی اگر تئوری دوم تا حدودی به تائید رسیده باشد این تائید قطعی نیست. او چنین گزارش کرد:

نتایج قانع کننده نیستند، با استخوان‌هایی مواجه شده‌ایم که نشانگر این امر است که صاحبان این اجساد در آستانه‌ی مرگ در معرض میزان بالایی از سرب قرار گرفته‌اند ولی از طرفی هم تعداد افرادی که در استخوان‌های اسکلت آنها  نشانی از میزان سرب کشنده یافت نمی‌شود دقیقا با گروه قبلی یکسان است و به همین دلیل حتی فرضیه دوم هم به طور کامل به اثبات نمی‌رسد و این بدین معناست که گروهی از این افراد و نه همه آنها در روزهای پایانی زندگی خود در معرض سرب قرار گرفته‌اند. اگرچه مسمومیت با سرب از نظر محققان منتفی است اما هنوز هم نسبت به علت مرگ بازماندگان کشتی اکتشافی فرانکلین دید مثبتی ندارند. وی اظهار می‌دارد که احتمالا با گذشت زمان پیچیدگی قضیه برای محققان بیشتر شده است. آذوقه غذایی این افراد محدود بوده است در نتیجه احتمالا مجبور به تحمل گرسنگی شده‌اند و به تبع آن دچار سوء تغذیه یا مشکلات جسمانی دیگر شده‌اند یا این که ممکن است خدمه هنگام عزیمت دارای مشکلات جسمی بوده‌اند که در ابتدای سفر مشکل آفرین نبوده است و با گذشت زمان تشدید شده و بروز پیدا کرده‌است.

محققان به مرور زمان موفق خواهند شد پاسخ سوال خود را در خصوص علت مرگ خدمه این دو کشتی اکتشافی پیدا کنند اما در حال حاضر هنوز علت مرگ ۱۲۸ خدمه کشتی بر همگان پوشیده است و بایستی که به تحقیقات در این خصوص ادامه داد. لازم به ذکر است که فرضیه‌ی آدم‌خوارها را هم به همین راحتی‌ها نمی‌توان رد کرد.

منبع: