در ابتدا گفته می شد این سند وضعیت حوزه آموزش در ایران بین سال‌های 2016 تا 2030 را ترسیم می‌کند که شرایط و چگونگی تحصیل و سطح سواد در ایران و دیگر کشورهای عضو این پیمان چگونه باشد اما تنها چند روز پس از رونمایی این سند، پیش نویسی از محتویات آن نیز منتشر شد که اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی و نمایندگان مجلس به آن اعتراض کردند و معتقد بودند که این سند مغایرت‌هایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی دارد.

از طرف دیگر تعهدی که از سوی ایران به یونسکو داده شده بود، از سوی مراجع رسمی و ذیصلاح داخلی تایید نشده و روند قانونی خود را طی نکرده بود.

نظر قاطع مقام معظم رهبری درباره 2030

رهبر انقلاب اسلامی در بیانات خود به موضوع پذیرش سند ۲۰۳۰ سازمان ملل و یونسکو از جانب دولت اشاره کردند و با انتقاد شدید از این موضوع گفتند: این سند و امثال آن، مواردی نیستند که جمهوری اسلامی ایران تسلیم آنها شود، و امضای این سند و اجرای بی سر و صدای آن قطعاً مجاز نیست و به دستگاه های مسئول نیز اعلام شده است.

 در ادامه بیانات رهبر انقلاب برخی از موافقان و امضا کنندگان سند 2030 برای توجیه این اقدام خود اعلام کردند که اساساً این سند در کشور امضا نشده است و حتی در برخی موارد پا را فراتر نهاده و مدعی شدند به رهبر انقلاب اطلاعات ناصحیحی از سند 2030 گزارش شده است.

سند 2030 از دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی

اما موضع آیت الله مکارم شیرازی درباره اجرای این سند بسیار محکم بود و هشدار علما نسبت به اجرای این سند بسیار علنی شد؛ آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی در درس خارج فقه خود که در مسجد اعظم قم برگزار شد، با اشاره به سند 2030 اظهار کرد: این سند برای دگرگون کردن جهان و توسعه پایدار نوشته شده و ما بر اساس این سند صحبت می‌کنیم و به فضاهای دیگر کاری نداریم که بگویند به شایعات توجه می‌کنند.

وی با بیان اینکه در این سند درباره کمک به کودکان و پایان دادن فقر در همه اشکال آن و همه مکان‌ها نوشته شده است گفت: از جمله در هدف دو از اهداف 17 گانه می‌خوانیم پایان دادن به گرسنگی و توسعه کشاورزی پایدار پیگیری می‌شود؛ حال باید پرسید تصویب‌کنندگان این سند در این دو سال چه گامی در این بخش برداشتند.

این مرجع تقلید جهان اسلام همچنین یادآور شد: بر خلاف ظاهر برخی از قسمت‌های سند 2030، دامی حساب شده برای ملت‌های جهان است تا آنها را زیر سلطه بگیرند و فرهنگ و مذهب آنها را دگرگون کنند. متولی اصلی این سند یونسکو است و همیشه دولت‌های سلطه‌گر جاسوس‌هایی در یونسکو به نام کارمند و کارشناس داشته و دارند.

آیت‌الله مکارم‌شیرازی در ادامه گفت: این سؤال مطرح است که چرا این سند بدون سر و صدا به آموزش و پرورش داده شده و چندین کارگروه در آموزش و پرورش برای اجرای آن انتخاب شده؛ متولی اصلی اینگونه اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی است. با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی صحبت کردیم و بیان کردند که اطلاعی از این امر نداشتند با آنکه متولی هستند، چرا مجلس با خبر نشد و چرا رهبر انقلاب را در جریان نگذاشتند.

شورای عالی انقلاب فرهنگی و اما و اگرهای پیش رو

در کشور ما مرجع عالی رسیدگی و پیگیری مسائل مربوط به راهبردها و سیاست‌های آموزش عالی، شورای عالی انقلاب فرهنگی است از طرف دیگر هرگونه تعهد بین‌المللی حتما باید از طریق مجلس شورای اسلامی تصویب شود که برای سند 2030 هیچ یک از این دو مورد رعایت نشده است و مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی در جریان روند امضای این سند نبوده است.

بسیاری از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به روند امضا و اجرای این سند اعتراضاتی داشته اند آنها به اصول 2030 نیز اعتراض داشته و نگرانی های زیادی از جانب مغایرت های این سند با قانون اساسی کشور دارند.

هرچند دولتمردان به ویژه وزیر علوم و وزیر آموزش و پرورش مدعی هستند 2030 یک سند نیست بلکه یک بیانیه است و تعهدی متوجه ایران نیست؛ اما بررسی متن 2030 نشان می‌دهد که این متن در اولین پاراگراف خود کشور پذیرنده را متعهد به انجام وظایفی می‌کند.

امروز بیشتر نگاه‌ها در خصوص سند 2030 به سمت شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در نهایت با توجه به نظر صریح مراجع تقلید و مقام معظم رهبری تکلیف 2030 در کشور به چه شکل خواهد بود؟