اگر قصد سفری یک روزه به این منطقه را داشتید،از زیارتگاه سید نظر محمّد ایشان در روستای زاو بالا غافل نشوید و آنگاه در سایه سار درختان سر به فلک کشیده جنگل زاو و در نسیم خنک چشمه سار و آبشار آن،با خانواده و فرزندان،دمی بیاسایید و خدای مهربان را بخاطر چنین نعمتهایی گرانبها که در دل طبیعش جای داده سجده شکر بجای آورید.

این دو روستا،از شمال به چیشت کوه،از جنوب به بیلی کوه،از شرق به چشمه زاو و از غرب به گرگاندوز و روستای قره گل قدیم منتهی می شوند.قدمت این دو روستا بین 100تا 150سال است و مردم ابتدا در زاو بالا سکنی گزیدند امّا با افزایش جمعیّت و کمبود فضای مناسب،برخی از خانواده ها به بخش پایین روستا کوچ کرده و روستای مستقلی را به نام "زاو پایین"بوجود آوردند.

وجه تسمیه نام این دو روستا برگرفته از چشمه ای به همین نام در شرق هر دو روستاست.چشمه ای بکر و مُصفّا که در چلّه گرمای تابستان،سایه های درختان و خنکای آب رودخانه اش،دل هر گردشگر و مسافر خسته ای را روح و جان تازه ای می بخشد.

از منطقه زاو می توان خیلی زودتر به پارک ملّی گلستان رسید و چشم اندازی که از ارتفاعات این منطقه خودنمایی می کند،چشم هر بیننده ای را خیره و مبهوت می سازد و ناخودآگاه به خالق این همه زیبایی، "فتبارک ا... احسن الخالقین"می گوید.

زاو بالا 150خانوار را با جمعیّتی در حدود600نفر و در مساحتی نزدیک به 250000 متر مربّع در خود جای داده است و زاو پایین نیز با 120خانوار و مساحت170000متر مربّع،جمعیّتی در حدود 500 نفر.بیشتر مردم این دو روستا به کشاورزی،دامداری و کارگری مشغول هستند و از این راه امرار معاش می کنند.

از سال 1388 جادّه منتهی به هر دو روستا،با پیگیری مسئولین، آسفالت گردیده است امّا بدلیل عدم زیرساخت های مناسب، کوچه ها و خیابانهای داخلی هر دو روستا فاقد آسفالت می باشد.

نکته جالب امّا بسیار تأسّف آور این است که با وجود اینهمه منابع خدادادی و طبیعت بکر و وجود جنگل های انبوه و بویژه چشمه و آبشاری حیاتی و ارزشمند،اکثر مردم این دو روستا از نظر گذران زندگی،در تنگنای اقتصادی می باشند.این موضوع را می توان از عدم امکانات مناسب برای این منطقه مشاهده نمود.

هیچ یک از دو روستا خانه ی بهداشت ندارد و کسانی که زمین و دامی در اختیارشان نیست،از راه کارگری برای این و آن در سایر شهرها و استانهای کشور،گذران زندگی خود و خانواده شان را می نمایند.

کودکان این دو روستا(بویژه دختران)بدلیل عدم وجود مدرسه متوسّطه اوّل(راهنمایی سابق)،تا پایان دوره ابتدایی ادامه تحصیل می دهند و برایشان رفت و آمد به روستاهای همجوار دارای مدارس بالاتر،بسیار سخت و طاقت فرساست و خانواده هایشان موافق این رفت و آمد در طول روزهای هفته نیستند.

هم اکنون در زاو بالا یک مدرسه ابتدایی به نام"سید نظر محمّد ایشان" وجود دارد که در سال1365 دایر گردیده و در روستای زاو پایین نیز یک مدرسه از سال1350به نام معاد و برای دوره  ابتدایی تأسیس شد ولی در چند سال گذشته با نام جدید یونس سینکی و البتّه بصورت خیّرین مدرسه ساز،تجدید بنا گردید.

با وجود عدم امکانات مناسب و کمبود فضاهای آموزشی،هر یک از دو روستا،نزدیک به بیست نفر و در مجموع،حدوداً چهل نفر تحصیلکرده در مدارج بالای علمی و دانشگاهی را به خود اختصاص داده است که جای آن دارد این تحصیلکردگان عزیز، برای پیشرفت روستا و منطقه ی خود آستین همّت را بالا بزنند و با همدلی و اتّحاد مردم هر دو روستا،غبار فقر و محرومیّت را از چهره ی روستاهایشان بزدایند.

بویژه لازم است افراد برجسته و مورد اعتمادی همچون آقایان حاج ستّار آخوند نوری زاده و عبداله ارازی که در زمینه دینی و حوزوی فعّالیّت دارند و نیز ابراهیم ایشان سعیدی که در زمینه عرفانی فعّالیّت می کند،با کمک تحصیلکردگان،نسبت به همدلی و همراهی مردم هر دو روستا و اتّحاد و برادری و دوستی و دوری از کینه ورزی و حسادت و بدبینی به یکدیگر،تلاشهای ارزنده و مداومی را از خود نشان بدهند که خداوند تبارک و تعالی خود در کتاب مبینش فرموده است:" یَدا.. مَعَ الجَماعَه" هر یک از دو روستا دارای یک باب نانوایی می باشند.در زاو پایین به نام"حبیب ا.. مسافر تمک" و در زاو بالا،به نام"احمد قدیری نیا".

این دو روستا دارای مساجدی نیز هستند که محلّ عبادات و راز و نیاز مردم مسلمان،باصفا و صمیمی آنهاست.زاو بالا سه مسجد: حضرت یوسف(ع)با قدمتی بیش از یکصد سال،امام رضا (ع) با قدمتی نزدیک به پنجاه سال و امام زین العابدین(ع) با قدمتی سی و پنج ساله و همچنین زاو پایین،مسجد امام علی(ع) را با قدمتی نود ساله،به خود اختصاص داده اند.  

مردم هر دو روستا در انتخابات سه سال قبل شوراهای شهر و روستا،به افرادی از میان خودشان اعتماد نمودند و آنان را منتخبین خود در شورای روستا و دهیاری معرّفی کردند.بنظر   می رسد،بار سنگین مسئولیّت و اعتماد مردم به این عزیزان،وظیفه خطیرشان را در قبال مردمشان صد چندان می نماید و  به همین خاطر می بایستی با تمام توان و تلاش،درصدد رفع مشکلات و کمبودهای هموطنان خود باشند.

در روستای زاو بالا،عزیزانی به نام های: احمد شادفر،   عبدالحکیم سعیدی و عبدالاحد رحیمی،به عنوان اعضای شورای روستایی انجام وظیفه می نمایند و آقای عطا نظر بیرام دخت مسئولیّت دهیاری این روستا را برعهده دارد.

در روستای زاو پایین نیز،عزیزانی به نام های: طاهر رحمن زاده، محمّد رضا سیّدی و  منصور خانی،اعضای محترم شورای روستا هستند و آقای قلیچ خانی هم دهیار این روستا می باشد.

نکته ی مُهم و قابل تأمّلی که می بایست به آن اشاره نمود،اتّفاق مبارک و پُرخیر و برکتی است که در حال شکل گیری برای این منطقه است.تأسیس و تشکیل شرکت تعاونی توسعه ی روستایی زاو.این شرکت تعاونی که با هدف اشتغال زایی برای جوانان و مردم هر دو روستا ایجاد گردیده است،قصد دارد در آینده ای نزدیک،در زمینه ی گردشگری فعّالیّت خود را به کمک مردم این منطقه آغاز نماید.

مردم زاو بالا و پایین،با تشکیل این شرکت تعاونی و سهامداری آن،اگر همّت نمایند و همدلی و اتّحاد خود و خواهران و برادرانشان را در بین هر دو روستا مستحکم تر کنند،به یقین روزهای پُرخیر و برکت و درخشانی را برای خود و فرزندان و خانواده هایشان به ارمغان خواهند آورد.بشرط آنکه این دو شعار قرآنی را در عمل،سرلوحه افکار و گفتار و رفتارشان قرار بدهند: "تَعاونوا عَلی البِرّ و التّقوی" زمانی معنا و مفهوم پیدا می کند که "واعتصموا بحبل ا.. جمیعاً و لا تفرّقوا" پشتوانه ی محکم آن باشد.از خودبینی ها،بدبینی ها،گلایه ها و شکایت های بی مورد و ایجاد یأس و ناامیدی در بین این و آن،باید جدّاً خودداری کرد تا خود و دیگران را به آرامش و آسایش رسانید.

باید در آینده ای نزدیک،بزرگان و معتمدین و عالمان بافهم و بویژه تحصیلکردگان هر دو روستا،در سایه ی انسجام و همدلی و نظام مقدّس جمهوری اسلامی ایران و خون پاک شهدا،کاری کنند که فقط یک روستای بزرگ به نام زاو باشد و بس و این ممکن نخواهد شد مگر با دوستی و یکرنگی و اتّحاد. 

منبع: ماهنامه منشات کلاله