به گزارش کلاله خبر،  محمد آذری از محققان فرهنگ سیستانی با ارسال مطلبی برای ما در خصوص آداب‌ورسوم مردم سیستان در ماه مبارک رمضان نوشت: سیستانی‌ها به‌عنوان مردمانی مؤمن و ولایت مدار و حق جو هستند سیستانی‌ها در طول تاریخ مردمی خدامحور بوده‌اند ارزش‌های الهی نزد سیستانی‌ها دارای ارج‌وقرب خاصی هست.

سیستانی‌ها همواره عامل به احکام الهی بوده‌اند. در آداب‌ورسوم سیستانی‌ها جایگاه خاصی هم به ماه رمضان داده‌شده است و ماه رمضان در سیستان و در بین سیستانی‌ها بنا به بررسی‌های ارزش والایی دارد و سیستانی‌ها برای این ماه برنامه‌ها و مراسم خاصی دارند که از آن به‌عنوان آداب‌ورسوم ماه رمضان در سیستان و رمضان در بین سیستانی‌ها یاد می‌شود.

از رمضان خوانی و رمضونیکه تا سحر خوانی و اکرام خانواده شهدا و...همگی از آداب‌ورسوم سیستانی‌ها در ماه رمضان هست رمضان خوانی و رمضونیکه از مراسمات ویژه و پرمعنای ماه مبارک رمضان در بین سیستانی‌هاست.

ماه مبارک رمضان، ماه آموزش، آمرزش، دعا و فضیلت را در دوران کودکی‌مان با شور و شوق خاصی انتظار می‌کشیدیم.

بزرگانمان این ماه را در لهجه خودشان رمضو ( ماه برکت و رحمت) می‌نامیدند.

ماه مبارک رمضان، ضیافت پرشکوه الهی است، سیستانی‌ها از پیر و جوان با آیین خاصی دل خود را صیقل می‌دهند و در این مهمانی شرکت می‌کنند.

به گفته محمد آذری مدیربنیادفرهنگی نیمروز: در این ماه مبارک سیستانی‌های گلستان آیین‌های خاص خود را بر پا می‌کنند، رمضان خوانی ... عیادت از مریض ... صله‌رحم... کمک به مستمندان... دعا و نیایش بخصوص در شب‌های قدر و....

- سحر خوانی و رمضان خوانی

درگذشته این مراسم از غنای ویژه‌ای برخوردار بوده است و مردم با شور و شوق خاصی آن را اجرا می‌کرده‌اند اما باگذشت زمان و ماشینی شدن زندگی بشر این رسم کهن نیز از رونق افتاد و اکنون تنها شاهد گوشه‌ای از آن هستیم.

آذری گفت: اگرچه گاه مشاهده می‌شود. اما رمضان خوانی هم در دریای بیکران علم و فناوری به ورطه فراموشی پا گذاشته است.

" بر اساس سوابق تاریخی و گفته‌ها نشان می‌دهد که آیین سحر خوانی و رمضان خوانی از صدر اسلام نزد مردم سجستان (نام قدیمی سیستان) مرسوم بوده است.

در این آیین چند نفر از ریش‌سفیدان و معتمدان روستاهای سیستان لحظاتی پیش از آغاز سحر از خواب بیدار شده و با رفتن به پشت‌بام خانه‌ها و خواندن اشعار مذهبی با لهجه محلی مردم روستا را از رسیدن وقت سحر باخبر می‌کنند.

بررسی‌های میدانی بنیادنیمروز که در سایت نیمروزانلاین نیز منتشرشده است نشان می‌دهد که کارهای سیستانیان و بخصوص مراسمات سیستانی‌ها دارای معانی و رموز خاصی است مثلاً همین.

آیین رمضان خوانی نیز از 8 تا 14 ماه رمضان در سیستان اجرا می‌شود و از جایگاه خاصی بین مردم برخوردار است.

محمد آذری افزود: در این آیین جمعی از جوانان و نوجوانان هر محله در دسته‌ای کوچک پس از افطار برای جمع‌آوری نذورات به درب منازل مردم مراجعه کرده و اشعار محلی را با صدای رسا قرائت می‌کنند.

«""رمضو الله، الله رمضو، رمضو الله، خوشنوم خدا _ رمضو او مده مهمونش کنه، گوو گوساله ره قربونش کنه _ ای سرا از کنه که کولک داره، م که فهمو صابیو بورک داره _ ای سرا از کنه که رو و باده، دو پسر داره که نو دوماده» اشاره کرد.

" رمضان ماه خداست، رمضان آمده میهمانش کنید، گاو و گوساله را قربانش کنید_ این منزل از کیست که بادگیر دارد، من که می‌دانم صاحبش بورک (کلوچه محلی) دارد_ این منزل از کیست که رو به باد است، دو پسر دارد که تازه‌داماد است"

این اشعار ازآن‌جهت گفته می‌شود که صاحب‌منزل از سر سخاوت و بردباری هر چه دارد برای کمک به مستمندان به دسته رمضان خوان اهدا کند.

شرکت‌کنندگان در این آیین پس از اجرای برنامه رمضان خوانی برای دریافت انعام از سوی صاحب‌خانه در انتظار می‌مانند.

پس از لحظاتی کوتاه صاحب‌خانه با چهره‌ای گشاده با قدری کلوچه محلی یا مقادیری پول یا مواد غذایی در حد توان و وسع خود، به جمع رمضان خوانان پیوسته و در صورت تمایل همراه آنان رفته یا مواد غذایی و پول در اختیار آنان قرار می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: خانه‌ای که توانایی لازم برای کمک کردن ندارد با مقداری آب که نشانه روشنایی و آبادانی است به در منزل آمده و در فرصتی مناسب بدون اینکه دیگران متوجه شوند آب را از پشت‌بام و یا سر در منزل بر روی دسته رمضان خوان می‌ریزد و لحظاتی به شادی و شوخی سپری می‌شود و رمضان خوانان نیز متوجه منظورش شده و به در خانه دیگری می‌روند.

جوانان با اجرای آیین رمضان خوانی پول و غذا از مردم جمع‌آوری کرده و چنانچه در میان خودشان فردی کم‌بضاعت وجود داشته باشد مقداری از آن را به وی می‌دهند و بقیه را میان نیازمندان و فقرا توزیع می‌کنند.

آیین‌های رمضان خوانی و سحر خوانی ریشه در فرهنگ غنی مردم سیستان دارد و درواقع این آیین‌ها قداستی خاص به ماه مبارک رمضان می‌بخشد چگونگی اجرای آیین رمضان خوانی سیستانی‌ها به این‌گونه است که شب‌های 14تا 19 ماه مبارک رمضان، گروهی از مردم با خواندن اشعار مخصوص به در منازل مراجعه و از صاحب‌خانه هدایا و نذوراتی را دریافت می‌کنند.

در پایان این آیین، اموال و جمع‌آوری‌شده بین نیازمندان و یتیمان تقسیم می‌شود.

وی با اشاره به ریشه‌های تاریخی مردم سیستان و سیستانی‌های گلستان و مازندران افزود: برخی ریشه این آیین را در تاریخ مردم سیستان و عیاری و فتوت آن‌ها می‌دانند که این امر به واقعیت نیز نزدیک است.

اگر رستم و دیگر پهلوانان زابلی شاهنامه را ساخته ذهن فردوسی بزرگ بدانیم، تاریخ بر وجود دیگر قهرمانان این خطه نظیر ˈیعقوب لیث صفاریˈ که علیه حاکمان جور زمان خود قیام کرد، گواهی داده است

البته این رسم رنگ و بوی مذهبی نیز به خود گرفته است، زیرا آغاز اجرای این آئین با ولادت کریم اهل‌بیت (ع) امام حسن مجتبی (ع) مقارن است و پایان آن نیز با شب ضربت خوردن امام علی(ع) مصادف است که رسیدگی به ایتام و بینوایان از سوی آن حضرت زبانزد است..

آمادگی برای ماه مبارک رمضان

-نظافت خانه، مساجد و تکایا:

در استقبال از ماه مبارک رمضان در بین سیستانی‌ها می‌توان به نظافت خانه و کاشانه و اماکن مقدّس مانند مساجد و تکایا اشاره کرد.

یک هفته قبل از این ماه پرفضیلت، مرزنشینان سیستانی به نظافت کامل مساجد و تکایا می‌پردازند که البته این رسم در بین سیستانی‌هایی که به سایر مناطق ایران عزیز مهاجرت کرده‌اند همچنان پابرجاست.

برخی از خانواده‌ها مساجد را با فرش‌های دستبافت که حاصل دستان ترک‌خورده خودشان است مزین می‌سازند.

خانواده‌ها نیز قرآن و کتاب‌های دعا را به مساجد هدیه می‌دهند.

- حمایت از افراد بی‌بضاعت

بیشتر خانواده‌های سیستانی که تقریباً از تمکن مالی برخوردارند به‌خصوص در روستاهای این منطقه یک روز مانده به ماه رمضان گوسفند یا بزی را قربانی می‌کنند و قسمتی از آن را برای همسایه‌ها و افراد بی‌بضاعت می‌فرستند.

- پیشواز:

بسیاری از مردم مدت‌ها قبل از ماه رمضان روزه گرفته و به پیشواز این ماه مبارک می‌روند. این روزه‌ها در ایام خاصی در ماه‌های رجب و شعبان گرفته می‌شود.

- مراسم آشتی‌کنان و نقش "ریش‌سفید"

یکی از مراسم این ماه مبارک ، مراسم آشتی و ایجاد دوستی بین افرادی است که به علتی از یکدیگر دل‌آزرده شده‌اند.

به گفته محمد آذری: سیستانی‌ها بر این باورند که بدون آشتی با برادران دینی، روزه فرد موردقبول درگاه الهی واقع نمی‌شود. البته کارشناسان فرهنگی بنیادنیمروز کانون فرهیختگان سیستانی عقیده دارند این مراسم آشتی دادن فقط مختص ایام ماه مبارک نیست بلکه در کلیه اعیاد مذهبی و ملی نیز اعضای خانواده و فامیل بررسی می‌کنند در مدت گذشته بین چه کسانی خدای‌ناکرده به‌اصطلاح شکراب شده است تا آن‌ها را به این بهانه آشتی بدهند.

در مراسم آشتی‌کنان یکی از ریش‌سفیدان نقش آشتی‌دهنده را بازی می‌کند. در خانه‌اش سماور را روشن کرده و چایی دم می‌کند و آن دو نفر را که نسبت به هم کدورتی دارند، بدون اطلاع از یکدیگر دعوت می‌کند و مراسم آشتی‌کنان راه می‌اندازد.

- عیادت از بیماران:

یکی دیگر از رسوم نیک و پسندیده در این ماه، عیادت از بیماران است.

اگر کسی از همسایه‌ها و یا خویشاوندان مریض باشد، اهالی به عیادتش می‌روند و برای سلامتی او دعا می‌کنند.

- اعزام روحانیون به مساجد و آموزش قرآن کریم و اصول عقاید:

این محقق فرهنگ‌عامه سیستان بیان داشت: درگذشته در هر روستا و حتی در نیزارها و دورافتاده‌ترین‌ها نیز ملأ و سید وجود داشته است تا هم به مردم قران آموزش دهد وهم احکام شرعی را بگوید وهم سهم امام و.. را مردم به او بپردازند و اکنون نیز که امور سیسمی واداری شده

است گاه با همکاری معتمدین و بزرگان طوایف و روستاها و..برای بازگو کردن اصول عقاید، پاسخ به پرسش‌های دینی و آموزش قرآن در ماه مبارک رمضان روحانیون به مساجد مناطقی که فاقد روحانی مستقر است اعزام می‌شوند.

هر روحانی به مدت یک ماه در مسجدی می‌ماند و در روز اول مردم برای خوش‌آمد گویی به دیدن او می‌روند.

برای افطار و سحری، هرروز یکی از اهالی او را به خانه‌اش دعوت می‌کند.

در طول روز، در مساجد جلسات آموزش قرائت و تجوید قرآن دایر است و این جلسات رونق خاصی دارد.

- افطار

- تشخیص زمان افطار

برای اطلاع از فرارسیدن افطار از روش‌های گوناگون استفاده می‌شود، ازجمله ساعت و تقویم و اعلام وقت توسط رادیو و تلویزیون و. . .

درگذشته‌های دور تشخیص زمان افطار با امام مسجد بود. به‌این‌ترتیب که امام مسجد به همراه جمعیتی که جلوی مسجد جمع شده‌اند، با نگاه کردن به سرخی بعد از غروب آفتاب، زمان افطار را تشخیص می‌دادند.

چون در مسجد بلندگو نبود بعد از تشخیص زمان افطار توسط امام مسجد، یکی از بزرگان با رفتن بر پشت‌بام مسجد اذان می‌گفت و بچه‌ها نیز با دویدن در کوچه‌ها زمان افطار را به اطلاع مردم می‌رساندند.

- افطار کردن و افطاری دادن

روزه‌داران معمولاً روزه خود را با خواندن دعاهای مخصوص افطار و با خرما یا کشمش افطار می‌کنند.

در سفره افطار خرما یا کشمش، چای، نان تافتون محلی و کلوچه خرمایی محلی گذاشته می‌شود.

غذای افطار را نیز معمولاً آبگوشت محلی یا هر نوع غذایی که در وسع صاحب‌خانه است تشکیل می‌دهد.

- روش‌های بیدار شدن در سحر

درگذشته تشخیص وقت سحر از روی حرکت ماه و ستارگان صورت می‌گرفت، از روی تجربه تشخیص می‌دادند که وقتی ماه به محل معینی در آسمان برسد، سحر نزدیک است و در صورت ابری بودن هوا با بانگ خروس بیدار می‌شدند.

برخی از مردم برای ثواب شب‌زنده‌داری می‌کردند و سحرهای ماه رمضان با جار کشیدن و با کوبیدن چوب‌بر حلب، مردم را بیدار می‌کردند.

روش دیگر در روستاهای فاقد روشنایی, روشن کردن فانوس و کوبیدن درب منزل همسایگان بود.

- شب قدر

سیستانی‌ها در شب‌های 19 ، 21 و 23 رمضان تا صبح به دعا و عبادت مشغول می‌شوند وهمانندسایر مؤمنین و شیعه‌ها ضمن برگزاری مراسم احیا به دعا نیایش می‌پردازند.

- آمادگی برای عید فطر

سه روز قبل از فرارسیدن عید فطر، به نظافت و خانه‌تکانی می‌پردازند و لباس‌های نو تهیه می‌کنند.

در این روز نان‌های روغنی به نام ((قلیفی)) و کلوچه‌های محلی پخت و بین همسایه‌ها و خویشاوندان توزیع می‌شود.

در روز عید فطر تمام مردم روستا با حضور در مکانی که به‌منظور اقامه نماز عید در نظر گرفته‌شده حضور می‌یابند و پس از خواندن نماز و پرداخت فطریه، فرارسیدن عید فطر را به یکدیگر تبریک گفته و به همراه روحانی و ریش‌سفیدان برای عرض تبریک به خانه‌های اقوام و آشنایان می‌روند.

دیدوبازدید عید از خانه شهدا و سادات یا بزرگ‌ترین فرد فامیل آغاز می‌شود و پس از حضور در هر خانه و خوردن شیرینی محلی و چای و میوه، خانه را به همراه صاحب‌خانه برای رفتن به منزل دیگر خویشاوندان و دوستان ترک می‌کنند.

معمولاً تمام ساکنان هر روستا با یکدیگر قوم‌وخویش هستند و به همین سبب هیچ خانه‌ای بدون دیدوبازدید عید نمی‌ماند حتی اگر از اقوام و خویشان هم نباشند

ماه مبارك رمضان در خطه‌ای كه بر اساس تاریخ قدمتش به حدود 10 هزار سال می‌رسد، آیین‌ها، آداب‌ورسوم فراوانی دارد.

بر اساس كتاب تاریخ سیستان آیین‌های رمضان در این منطقه تاریخی غنی دارد و مردم این منطقه در صدر اسلام به دلیل برخورداری از رصد*خانه با رصد ستاره‌ها به‌راحتی از حلول ماه مبارك رمضان باخبر می‌شدند و یك ماه را روزه‌داری می‌کردند.

ماه مهمانی خدا كه می‌رسد سیستانی‌ها از چند روز قبل به استقبال آن می‌روند به‌طوری‌که در سراسر این خطه خروش مردم را در غبارروبی از مساجد، نذور و حضور بر سر خاك اموات می‌بینیم.

برخی از سیستانی‌ها در روزهای پایانی ماه شعبان نان محلی و كلوچه محلی خرمایی را برای یك ماه مصرف خود آماده می‌کنند كه در ماه مبارك تنها به راز و نیاز با معبود خویش مشغول باشند.

زیباسازی، غبارروبی مساجد، اهدای فرش به مکان‌های مذهبی، كمك به نیازمندان و دادن خیرات ازجمله برنامه‌های پیش از آغاز ماه مبارك رمضان در سیستان است. همچنین بیشتر مردم سعی می‌کنند با جامه‌های نو و تمیز به استقبال این ماه بروند تا ظاهر و باطن را پاك نگه‌دارند.

آداب‌ورسوم و فرهنگ رمضان در سیستان / رمضونیکه در رمضان (ماه نزول قرآن درسیستان )

در تمامی جوامع خرده‌فرهنگ‌های وجود دارد که از نسلی به نسل دیگر انتقال‌یافته ونشان از ماهیت و عظمت فرهنگی یک قوم دارد.

آداب‌ورسومی که متعلق به یک نقطه خاص است و در دیگر اقوام کمتر به چشم می‌خورد کارشناسان بنیادنیمروز کانون فرهیختگان سیستانی، فرهنگ سیستانی ازجمله این فرهنگ‌هاست که همواره تنوع و نوع آوریهای در طول تاریخ گذشته سیستان را به همراه داشته است که هریک از این سنت‌ها و آداب‌ورسوم نشانی خاص از یک برنامه مهم و تاریخی است که در بین افراد یک قوم مطرح بوده و بنا به اعتقادات عامه مردم از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.

می‌توان اذعان کرد که این آداب‌ورسوم نشان از عظمت و ارزش والای یک قوم در طول ادوار گذشته بوده است و چه‌بسا که بسیاری نیز ممکن است با نوعی خرافه همراه باشد اما آنچه حائز اهمیت است اینکه نسل‌های گذشته با نگاهی خاص بدان توجه داشته و در حفظ و انتقال آن به نسل‌های بعدی کوشیده‌اند.

ماه مبارک رمضان نیز از این امر مستثنا نبوده و در طول این ماه نوعی آداب‌ورسوم و اعتقادات خاص با برنامه‌های متنوع در سیستان رواج داشته که ریشه در فرهنگ سیستانی دارد کارشناسان فرهنگی بنیادنیمروز معتقدند: گرچه امروزه از اهمیت آن کاسته و در بین جوامع کمرنگ گردیده اما همواره به‌عنوان یک نماد فرهنگی موردتوجه بوده و از آن یاد می‌گردد

سحر خوانی (چاوشی )

سحر خوانی؛ آیین هزارساله

سحر خوانی از دیگر سنت‌های مهم و ماندگار منطقه سیستان است كه جلوه*ای زیبا به ماه مهمانی خدا در این خطه از ایران داده است. در آیین سحر خوانی با توجه به رشد تکنولوژی و وجود وسایل سمعی بصری بازهم فریاد ریش‌سفیدان سیستانی شنیده می‌شود.

در این آیین بزرگان منطقه یك ساعت قبل از اذان صبح بر بالای بلندترین منطقه روستا می‌روند و با ضربه زدن به دهلی خاص و با خواندن اشعار دینی و عرفانی مردم را از خواب بیدار می‌کنند. پس‌ازآنکه مردم بیدار شدند با ذكر سروده*ای خاص به استقبال اذان صبح می‌روند تا اینكه موقع اذان صبح آن را با صدایی بلند به مردم اعلام می‌کنند.

بر اساس برخی از روایت‌های موجود، آیین سحر خوانی و رمضان خوانی بیش از یك هزار سال پیش یعنی از اوایل اسلام، نزد ساكنان سیستان مرسوم بوده است. بیشتر روایت‌ها كه در تاریخ ماندگار این خطه برجای‌مانده است نشان‌دهنده آن است كه رمضان خوانی در ایام نیمه ماه خدا برگزار می‌شود.

در زمان‌های گذشته تعدادی از جوانان برای كمك به نیازمندان این سنت حسنه را اجرا و درآمد حاصل از آن رابین مستمندان تقسیم می‌کردند. برپایی نشست‌های مذهبی، دعا و مراسم ذكر مصیبت اهل‌بیت (ع) و دوره‌های قرآن از دیگر مراسم مرسوم در بین مردمان منطقه به‌ویژه بانوان سیستانی است.

از دیگر سنت‌های این خطه می‌توان به نذور پس از افطار اشاره كرد كه مردمان در حد وسع، قوت خود را با دیگران تقسیم می‌کنند و روزه خود را باز می‌کنند.

ماه مبارک رمضان ماه خیروبرکت از گذشته‌ها در بین قوم سیستانی موردتوجه بوده و اطعام افطاری به همسایگان و نیازمندان، انفاق و احسان به مستمندان در نوع خود از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.

درگذشته بنا به تحقیقات کارشناسان فرهنگ‌عامه بنیادنیمروز فرارسیدن ماه مبارک رمضان پس از حلول ماه اطلاع‌رسانی در هنگام سحر به شیوه‌های خاص صورت می‌گرفت. در بسیاری مواقع با ایجاد سروصدا در هنگام سحر با ابزاری که در اختیار داشتند و یا کوبیدن درب منازل فانوس به دست و یا چاوشی کردن (خواندن اشعاری زیبا و عرفانی ) فرارسیدن هنگام سحر را به همدیگر اطلاع می‌دادند که تا سال‌های متمادی به دلیل عدم وجود رسانه و یا وسایل ارتباط‌جمعی این شیوه موردتوجه بوده است.

چاوشی با خواندن اشعاری با مضامینی خاص با صدای بلند و گروهی صورت می‌گرفت بطوریکه یک نفر که از صدای رساتری برخوردار بود اشعاری را می‌خواند و دیگران وی را همراهی می‌کردند و در کوچه‌های روستا می‌گشتند تا همگان را از فرارسیدن هنگام سحر مطلع کنند.

رمضونیکه

هرچند بسیاری اجرا مراسم رمضونیکه را که با خواندن اشعاری خاص توسط گروهی از ساکنان محله و روستا همراه بود ابتدای ماه مبارک رمضان می‌دانند که هر شب در محله‌ها اجرا می‌شد(اطلاعات تکمیلی در سایت نیمروزانلاین) اما آنچه می‌توان در این زمینه عنوان کرد و بیشتر عمومیت دارد اینکه رمضونیکه در شب‌های ۱۴ و۱۵ ماه مبارک رمضان مصادف با ولادت کریم اهل‌بیت حضرت اما حسن مجتبی (ع) اجرا می‌شود.

در رمضونیکه گروهی از جوانان و یا افراد مسن در روستا گرد هم می‌آیند و درب منازل اهل روستا حاضر می‌شوند و اشعاری خاص وگاها” در وصف صاحب‌خانه با اطلاعاتی که در اختیار داشتند را می‌خواندند. خواندن تا زمان حضور صاحب‌خانه به درب منزل و اهداء هدایایی از انواع مواد خوراکی شامل (قند، چای، گندم، جو، خرما، ماش، عدس، کشمش، تخم‌مرغ، جوجه محلی و …) و یا پول نقد ادامه می‌یافت و به همین ترتیب به اکثر منازل روستا یا محله سرکشی می‌کردند و هدایایی دریافت می‌کردند.

بررسی‌های کارشناسان فرهنگی بنیادننیمروز کانون فرهنگی سیستانی‌ها نشان می‌دهد؛ رمضونیکه نوعی شادی در روستا یا محله محسوب می‌شد بطوریکه گاها” با شوخی‌های متفاوتی از سوی صاحب‌خانه در برخورد با افراد و پاشیدن کاسه‌ای آب از روی دیوار و… بر سر و رویشان همراه می‌شود.

درنهایت پس از پایان کار هدایایی جمع‌آوری‌شده توسط سرگروه بین افراد به نسبت مساوی تقسیم و هریک به‌عنوان تبرک بنا به اعتقادات خاصی که داشتند از این مواد خوراکی استفاده می‌کنند و بخشی از آن نیز بین نیازمندان و مستمندان همان روستا یا محله توزیع می‌گردد.

آنچه در خواندن رمضونیکه موردتوجه بوده است اینکه رمضونی خوانی تا قبل از شب نوزدهم ماه مبارک و مصادف با ضربت خوردن مولای متقیان امام علی (ع) پایان می‌یافت.

نمونه‌ای از اشعاری که در رمضونیکه خوانده می‌شود

رِمَضو آمـــــــــــــد مهمانش کُنِه

خروسِ یَک سالَه رَ قُربانَش کُنِه

خروسِ یَک سالَه کِه چیزِ نَمِئشَ

گو و گوساــــــلَه رَ قربانش کُنِه

برگردان

ماه رمضان امد مهمان خانه‌هایتان کنید.

خروس یک ساله را برایش قربانی کنید .

خروس یک ساله که در برابر عظمت این ماه هدیه ای ناقابل است.

گاو وگوساله را برایش قربانی کنید.

ایی خـــــــونه اَز کِنَه کِه رو وَ بادَه

پِسَـــــــــــر دارَه کِه نــــــــو دومادَه

ایی خونه اَز کِنَه کِــه رو وَ روزَه

دودخـــــــــتر دارهَ که مخمل دوزَه

برگردان

این منزل از کیست که روبه باد ساخته شده است.

یک پسری در منزل دارد که تازه‌داماد شده است.

این منزل از کیست که دربش روبروی خورشید است.

دوتا پسر دارد که هردوتایشان مخمل دوز هستند.

ایی خونه اَز کِنَه کــــــه دورچِه دارَه

مِ خَ مفئمو صابِ یو کـــــــلوچَه دارَه

ایی خونه اَز کِنَـــــــــــه قــفل حیدری

دو دُخـــــــــــــــتر دارَه وَ مانند پری

برگردان

این منزل از کیست که دریچه های زیاد دارد.

من میدانم که صاحبش در منزل کلوچه محلی دارد.

این منزل از کیست که یک قغل حیدری دارد.

دو تا دختر دارد که از زیبای همانند پری هستند.

لازم به ذکر است پس از خواندن هر مصرع از اشعار فوق توسط یکی از اعضای گرو که نسبیت به دیگران خوش‌صداتر ورساتر بود دیگر اعضا این مضمون را می‌خواندند

رِمَضــــــو الله الله رِمَضــــــو رمضــــــو الله خوش نوم خــــــدا

گاها” ممکن است درب منزلی از اهالی زمان بیشتری تا حضور صاحب‌خانه صرف شود

در اینجا گروه این بیت شعر را می خوانند.

بی بی یا وَر خئز ما را دیر شه گوُوِه سور گوسله ره بکندو زئر شه

خوراک رمضان در سیستان

در ایام ماه مبارك رمضان غذاهای آب دار منطقه ازجمله آبگوشت محلی و كشك زرد سیستانی در موقع افطار به اوج خود می‌رسد. هرچند که نباید از حلیم محلی (غلور) نیز غافل شد چراکه بیشتر خانواده‌ها در این مدت روی به این غذا می‌آورند.

در قدیم زمانی كه ماه رمضان در ایام گرم سال قرار می‌گرفت مردم از غذاهای سرد همچون آب دوغ خیار و كشك استفاده می‌کردند تا در طول روز دچار گرمازدگی نشوند. آن‌ها حتی برای این‌که در طول روز دچار افت قند نشوند از آلوی خشك، برگ زردآلو و دواهای محلی مربائی را درست می‌کردند كه در طول روزبه هیچ عنوان احساس ضعف نمی‌کردند.

در روزهای پایانی این ماه هم مردم مراسم ویژه‌ای را برای استقبال از عید بزرگ مسلمانان فطر دارند. در نقاط مختلف سیستان گاهی دیده می‌شود كه مردم سه روزبه جشن و شادمانی این روز بزرگ دینی مشغول می‌شوند كه این نشان‌دهنده جایگاهی عظیم معرفت دینی در بین مردمان سیستانی است.