دولت اوباما تلاش زیادی کرد تا متحدان خود را برای حمله نظامی به سوریه با خود همراه سازد، اما در این امر ناکام ماند. اکنون بسیاری از دولت‌های عضو سازمان ملل با هرگونه اقدام نظامی از سوی دولت اوباما مخالف هستند.

کلاله خبر،پس از حدود یک هفته جنجال در باره موضوع سلاح شیمیایی، پیچیدگی ها و دشواری های بحران سوریه، سرانجام به عقب نشینی مقطعی آمریکا از تصمیم شتابزده حمله محدود نظامی به این کشور انجامید. باراک اوباما رییس جمهور آمریکا اعلام کرد که آماده است دستور حمله به سوریه را صادر کند، اما ترجیح می دهد که چنین دستوری را با موافقت کنگره آمریکا صادر کند.

کنگره هم اعلام کرده است بررسی این موضوع را به هفته آینده موکول کرده است. کاملا معلوم است که این موضعگیری که حتی از سوی متحدان آمریکا سنجیده قلمداد شده است، نوعی عقب نشینی آشکار از تهدیداتی است که طی هفته گذشته نفس ها را در سینه ها حبس کرده بود.

در باره عقب نشینی اوباما از جنگ افروزی و حمله نظامی به سوریه، چند نکته مهم قابل توجه است:

1- دستاویزها و بهانه های این جنگ همانند جنگ عراق در سال 2003 کاملا تکراری است: «رژیم سوریه با به کارگیری سلاح شیمیایی مرتکب جنایت جنگی شده است و غرب بر اساس وظیفه انسانی باید مردم سوریه را از شر دیکتاتور رهایی بخشد!»

اما وضعیت سوریه 2013 با عراق 2003 تفاوت های بسیاری داشته و شرایط منطقه و جهان نیز پذیرای ماجراجویی نظامی دیگری از سوی کاخ سفید نیست. به همین دلیل برژینسکی مشاور سابق امنیت ملی آمریکا، حمله احتمالی کشورش به سوریه را اشتباه دانسته و صراحتا اعلام کرد کاخ سفید فاقد راهبرد مشخص در منطقه است.

2- دولت اوباما تلاش زیادی کرد تا متحدان خود را برای حمله نظامی به سوریه با خود همراه سازد، اما در این امر ناکام ماند. اکنون بسیاری از دولت‌های عضو سازمان ملل با هرگونه اقدام نظامی از سوی دولت اوباما مخالف هستند. دبیرکل ناتو نیز اعلام کرد که ناتو در حمله احتمالی به سوریه شرکت نخواهد کرد.

در این راستا رأی مجلس عوام بریتانیا مبنی بر مخالفت با جنگ، ضربه بزرگی به دولت کامرون و نیز دولت اوباما وارد کرد. در واقع شکاف در صف جبهه مخالفان سوریه در کنار برگزاری تظاهرات مخالفان جنگ در سراسر جهان و مخالفت افکار عمومی با حمله به سوریه و همچنین به خطر افتادن منافع متحدان آمریکا در صورت حمله نظامی به سوریه، در این عقب نشینی موثر بوده است.

3- اوباما در بخش دیگری از سخنان خود به صراحت از در خطر بودن امنیت ملی آمریکا در سوریه سخن گفته است، اما خود نیز می‌ داند که چنین خطری وجود ندارد، چون اگر وجود داشت طبق قانون، نیازی به مجوز کنگره نداشت. اوباما با تفویض مسئولیت به کنگره، این نهاد قانونی را در برابر افکار عمومی قرار داده است. وی اکنون در برابر متحدین عرب و صهیونیست خود نیز کمتر به مشکل برمی‌خورد. اگر کنگره رأی به حمله نظامی داد، می‌تواند با یک حمله محدود نظامی، خیال خود را راحت کند و اگر هم کنگره مخالفت کرد، او نیز مثل دیوید کامرون خود را از تصمیم کنگره مبرا نشان می ‌دهد.

4- رییس‌ جمهور آمریکا برای همراه کردن متحدان به آنها خاطرنشان کرده که اقدام نظامی طولانی مدت در دستور کار آمریکا قرار ندارد و یک حمله نظامی کوتاه مدت در رأس اقدامات نظامی آمریکا خواهد بود. اوباما به دلیل مخالفت‌های گسترده از سوی متحدان خود و برای توجیه افکار عمومی به این شیوه متوسل شده و اعلام کرده حمله نظامی دو یا سه روز بیشتر طول نخواهد کشید.

در همین رابطه جان کری وزیر خارجه آمریکا مدعی شد که نحوه عملکرد درباره سوریه با تصمیمات آمریکا درباره عراق، لیبی و افغانستان تفاوت دارد. این اظهارات حاکی از دشوراری ها و هزینه های سنگین مربوط به هر گونه حمله نظامی، هر چند به شکل نقطه ای و محدود علیه سوریه بوده و اوباما نگران عواقب و واکنش های احتمالی آن می باشد. بی تردید همسایگی رژیم صهیونیستی به سوریه، نگرانی های امنیتی آمریکا را دوچندان کرده است.

5- کنگره آمریکا تصمیم‌ گیری در خصوص حمله نظامی به سوریه را به هفته دوم ماه سپتامبر موکول کرده است و بنابراین در صورتی که تصمیم به حمله گرفته شود، اجرای آن با سالگرد حادثه مشکوک یازده سپتامبر همزمان خواهد شد. این همزمانی برای برخی ناظران معنادار بوده و بر این باور هستند که آمریکا قصد دارد از فضای روانی و ضدتروریستی مربوط به حوادث یازدهم سپتامبر بهره برداری کرده و توجیه کافی برای حمله به سوریه داشته باشد. با این حال حضور تروریست های وابسته به القاعده در سوریه که اکنون در صف مخالف نظام بشار اسد می جنگند، آمریکا را در شعاره «مبارزه با تروریسم» دچار تناقض کرده است.

6- دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام کرد بررسی نمونه‌‌های جمع‌ آوری شده از محل حمله شیمیایی در منطقه غوطه شرقی دمشق به دو هفته زمان نیاز دارد. این بدان معناست که اگر آمریکا بخواهد در چهارچوب شورای امنیت دست به حمله نظامی بزند، دست کم باید دو هفته دست نگه دارد.

از طرفی اوباما به خوبی می داند که هر گونه قطعنامه ضدسوری با وتوی چین و روسیه مواجه خواهد شد؛ لذا هر گونه مداخله نظامی خارج از چهارچوب سازمان ملل و در قالب اقدام پیشدستانه و یک جانبه آمریکا انجام خواهد گرفت. از طرفی احتمال دارد سازمان ملل در نشست مجمع عمومی خود بیانیه ای علیه سوریه صادر کند، اما چنین بیانه ای الزام اجرایی نداشته و تنها یک پشتوانه سیاسی و تبلیغاتی برای جبهه مخالفان سوریه خواهد بود.

7- به رغم عقب نشینی اوباما در مقطع فعلی، برخی محافل به ویژه در عربستان، ترکیه، قطر و رژیم صهیونیستی از وقوع حملات موشکی معدود از سوی آمریکا در چند روز آینده خبر داده اند. نشست وزرای خارجه عرب در مورخه 10/6/92 در قاهره نیز نشان داد کشورهایی همچون عربستان، همچنان بر طبل جنگ می کوبند. اما به نظر می رسد چنین تبلیغاتی در ادامه جنگ روانی هفته گذشته است، چون جبهه مخالفان سوریه نمی خواهند به سادگی تهدیدات خود را علیه سوریه پس بگیرند. حتی برخی رسانه های ضدسوری به جزئیات حمله و نیز سلاح های به کارگیری شده در آن اشاره کرده اند:

«مرحله اول حمله از سوی ناوگان ششم آمریکا در دریای مدیترانه با موشک‌های کروز و تام هوک خواهد بود که 150 هدف مهم نظامی و لجستیکی را در داخل سوریه تحت ضربات سنگین خود قرار خواهد داد. این اهداف شامل مراکز دفاع هوایی٬ فرودگاه‌ها٬ پایگاه‌های پرتاب موشک، ستادهای فرماندهی و اداره عملیات٬ مرکز رادار و مهمترین پایگاه‌ های سپاه چهارم سوریه (به فرماندهی ماهر اسد برادر بشار اسد) و نیز مرکز توپخانه قاسیون و پادگان المزه می‌شود....»

8- هدف حملات نقطه ای لزوما سرنگونی نظام نیست، بلکه هدف تغییر معادله جنگ سوریه به نفع معارضان است که طی چند ماه گذشته شکست های متعددی را متحمل شده اند. با این هدف که تغییر موازنه میدانی به نفع معارضان دست آنان را در نشست ژنو-2 پُر کند و زمینه راهکار سیاسی با شروط غرب را هموار نماید. در همین راستا کشورهای موسوم به «دوستان سوریه» به اضافه ائتلاف معارضان سوری به رهبری احمد الجربا در ترکیه گردهم آمده‌اند تا شرایط فعلی و آینده سوریه را بررسی کنند.

شرکت کنندگان در این جلسه نسبت به موضوعاتی همچون تشکیل دولت انتقالی با در نظر گرفتن احتمال فروپاشی نظام سیاسی و شرکت در نشست ژنوـ2 با تکیه بر ترسیم وضعیت سیاسی سوریه پس از بشار اسد توافق کردند.

9- با توجه به احتمال تصویب کنگره، تحرکات میدانی و نظامی آمریکا همچنان ادامه دارد. برای نمونه ششمین رزمناو آمریکا پس از عبور از آبراه سوئز و دریای سرخ وارد دریای مدیترانه شده است. این رزمناو با صدها تفنگدار در کنار پنج رزمناو آمریکایی دیگر که مسلح به موشک‌های کروز هستند در آب‌های مدیترانه مستقر شده اند. از دیگر سو چندین فروند از هواپیماهای نظامی آمریکا با برخاستن از پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه عملیات شناسایی را در مرزهای سوریه آغاز کردند.

در نهایت این که حداکثر تا پایان هفته جاری افق آینده بحران در سوریه آشکار خواهد شد. مسیری که یا باید دامنه جنگ را به فراتر از مرزهای سوریه سوق دهد و یا آتش این جنگ نابرابر را فرو بنشاند و گزینه دیپلماسی و راه حل سیاسی برای پایان بخشیدن به بحران، در دستور کار قرار گیرد. انتخاب هر یک از این دو گزینه در دست اوباما است؛ رئیس جمهوری که با شعار تغییر به اریکه ریاست جمهوری تکیه زده و اکنون خواسته یا ناخواسته راهی را می رود که سلف او «جرج بوش دوم» طی کرده و هزینه های بسیاری را به آمریکا و جهانیان تحمیل کرد.

موقعیت و شرایط برتر سوریه و حمایت متحدان این کشور، ریسک هر گونه جنگ افروزی را افزایش داده و به نظر می رسد کنگره آمریکا اگر تحت تاثیر لابی های افراطی قرار نگیرد، همانند پارلمان انگلیس، قرار جنگ را لغو خواهد کرد./فارس به نقل از بصیرت