ایران به عنوان دارنده بزرگترین ذخایر گازی جهان تا سال ۹۱ امکان ذخیره سازی گاز طبیعی را نداشت. چرا که دولتهای گذشته با عقد قراردادهایی با شرکتهای خارجی سالها در انتظار تحقق آن نشستند اما دولتهای نهم و دهم با اتکا به ظرفیتهای داخلی کشور این مهم را پس از ۲۴ سال محقق کردند

شبکه ایران/ برنامه ایجاد مخازن ذخیره سازی گازطبیعی همواره در برنامه دولت های پیش از دولت های نهم و دهم قرار داشت و حتی قراردادهایی را با شرکت های خارجی از جمله شرکت سفره گس فرانسه منعقد کردند ، اما هیچکدام موفق نشدند این امر را به سرانجام برسانند.
بروز سرمای شدید در زمستان سال 1386 و اقدام خارج از عرف دولت ترکمنستان به قطع صادرات گاز به ایران، سبب شد که دولت نهم ایجاد مخازن ذخیره سازی گاز طبیعی که در دست برنامه داشت را وارد مرحله اجرا و عملیاتی کند.
دراین راستا شرکت ذخیره سازی گاز طبیعی در سال 1388 قرارداد حدود 44 میلیون دلاری خود با شرکت سفره گس فرانسه را به دلیل عمل نکردن این شرکت به تعهداتش در طرح ذخیره سازی یورتشای ورامین فسخ و یک شرکت ایرانی را جایگزین کرد.
در سال جاری ایران به عنوان نخستین کشور دارنده بزرگترین ذخایر گازطبیعی جهان با 33.6 تریلیون مترمکعب ذخیره اثبات شده، شناخته شد. در همین راستا تامین نیاز مصرفی گاز داخل کشور، افزایش حجم تزریقی گاز به میادین نفتی با هدف ازدیاد برداشت نفت و افزایش سهم ایران در تجارت جهانی گاز، جلوگیری از هرگونه وقفه در صادرات گاز به عنوان پشتوانه مقابله با هرگونه رخداد غیرمترقبه داخلی و خارجی از اهداف مهم و راهبردی کشورمان برای اجرای طرح های ذخیره سازی گاز طبیعی در کشور تعریف شده است.

سابقه ذخیره سازی گاز در جهان به سال ???? میلادی برمی گردد. اکنون قاره آمریکا با ??? مخزن دارنده بیشترین مخزن ذخیره سازی دنیاست. اروپای غربی ?? مخزن فعال دارد و با احتساب ?? مخزن اروپای مرکزی در مجموع این قاره ?? مخزن ذخیره سازی گاز دارد. مجموعه کشورهای مستقل مشترک المنافع نیز حدودا ?? مخزن ذخیره سازی گاز دارند که در این میان 22 مخزن آن متعلق به روسیه است.
با وجود این که ایران بیشترین ذخایر گازی جهان را دراختیار دارد با این حال تا سال 91 فاقد مخزن فعال ذخیره سازی بود. در نتیجه تلاش دولت های نهم و دهم و با اتکا به عزم مجدانه فعالان صنعت گاز کشور، گام‌های مؤثری در زمینه کسب این دانش پیچیده برداشته شد. بدین ترتیب پس از 24 سال ، با بهره برداری از مخزن سراجه قم ، جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه، نخستین دارنده مخزن ذخیره‌سازی گاز طبیعی است.
در حال حاضر بیش از 600 مخزن ذخیره گاز طبیعی با مجموع ظرفیت حدود 331 میلیارد مترمکعب گاز در سراسر جهان وجود دارد که ایالات متحده آمریکا با 385 مخزن با ظرفیت ذخیره‌سازی 121 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی، 35 درصد ذخیره‌سازی گاز جهان را در اختیار دارد. روسیه نیز با 22 مخزن ذخیره‌سازی توانایی ذخیره‌سازی 106 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی را دارد.
ذخیره‌سازی گاز درمخازن طبیعی علاوه برپاسخگویی به مصارف داخلی، در عرضه مطمئن انرژی به بازارهای بین‌المللی نیز نقش تعیین کننده‌ای خواهد داشت.
گفتنی است ظرفیت نهایی ذخیره‌ سازی گاز طبیعی در مخزن سراجه قم ?.? میلیارد متر مکعب گاز خواهد بود که در حال حاضر ظرفیت ذخیره‌سازی آن ?.? میلیارد متر مکعب است. این طرح همچنین قابلیت استحصال دوازده میلیون بشکه مایعات گازی را دارد.
طرح ذخیره‌سازی گاز طبیعی در مخزن سراجه قم واقع در 40 کیلومتری شهرستان قم، مشتمل بر تاسیسات تزریق و پالایشگاه است که در فصول گرما روزانه ?.? میلیون متر معکب گاز ذخیره می‌کند و در فصول سرد، ?.? میلیون متر معکب گاز از آن برداشت می‌شود. هزینه انجام این پروژه ??? میلیارد تومان اعلام شده است.
طرح تبدیل میدان گازی سراجه قم به مخزن ذخیره‌سازی با هدف کنترل نوسان تولید و جبران کمبود گاز در ماه‌های سرد سال انجام شده است. با اجرای این طرح گاز تولیدی از میدان‌های جنوب کشور در ماه‌های گرم سال به مخزن سراجه قم تزریق و ذخیره و در روزهای سرد سال همزمان با افت فشار گاز برای تامین مصارف به ویژه در شهر تهران به خطوط سراسری تزریق می‌شود.
تزریق گاز به مخزن گازی میدان سراجه از بهمن ‌ماه سال 1390 آغاز و تاکنون ??? میلیون متر مکعب گاز در این مخزن ذخیره شده است.
شرکت ملی گاز ایران در ادامه این برنامه راهبردی، از مخزن شوریجه در منطقه خانگیران واقع در شرق کشور به عنوان دومین مخزن ذخیره‌سازی گاز طبیعی در تابستان امسال بهره برداری می کند. ظرفیت تزریق گاز به این مخزن در فاز نخست آن 10 میلیون مترمکعب در روز و میزان برداشت از آن نیز روزانه 20 میلیون متر مکعب است.
مسعود سامی وند مدیرعامل شرکت ذخیره سازی گاز طبیعی به تازگی عنوان کرد که با بهره برداری از مخزن شوریجه، ایران از رتبه نوزدهم در میان 33 کشور صاحب این تکنولوژی تا رتبه پنجم جهانی در زمینه ذخیره سازی گازطبیعی صعود خواهد کرد.
گفتنی است شرکت ذخیره سازی گاز طبیعی اجرای طرح های دیگر ذخیره سازی گازطبیعی در گنبد نمکی نصرآباد کاشان، قزل تپه استان گلستان، باباقیر، بانکول، ویزنهار ایلام، مختار کهگیلویه و بویراحمد، یورتشای ورامین و مخزن احمدی در استان فارس را در دست اجرا دارد.