کامپیوتر ها از ابتدای اختراع تا کنون تحولات بسیاری در جهت پیشرفت و تکامل تکنیکی داشته اند. که در هر نسل از پیشرفت و تکامل باعث ایجاد و تولید نوع جدیدی از این ماشین توسط دانشمندان کامپیوتر شده است. که مراتب به شرح زیر می باشد:
این نسل از کامپیوتر ها از سال ( 1946 تا 1959) میلادی تولید می شدند. اصول کار کامپیوتر های این نسل براساس لامپ های خلاء بود. این نسل دارای ویژگی هایی چون: اندازه ای بزرگ، مصرف انرژی زیاد، هزینه ساخت زیاد، تعمیر و نگهداری مشکل و سرعت پردازش اطلاعات پایین بود. از معروف ترین کامپیوترهای نسل اول می توان به کامپیوتر های UNIVAC,EDVAC,ENIAC,ABC اشاره کرد.
این کامپیوتر ها از سال (1959 تا 1964) میلادی پس از اختراع ترانزیستور تولید می شدند. کامپیوتر های این نسل دارای ویژگی های بهتری نسبت به کامپیوتر های نسل اول بودند و ویژگی هایی چون: اندازه ی کوچکتر، مصرف انرژی کمتر، هزینه ساخت کمتر، تعمیر و نگهداری ساده تر، سرعت زیاد پردازش اطلاعات نسبت به نسل اول از خصوصیات کامپیوتر های این نسل بود. از معروف ترین کامپیوتر های این نسل می توان به کامپیوتر های IBM اشاره کرد که توسط شرکت اینتل ساخته شد.
این نسل از کامپیوتر ها از سال (1964 تا 1971) میلادی تولید می شدند. با این اندیشه دانشمندان مدارات مجتمع الکترونیکی را کوچکتر کرده و در یک جعبه یا بسته قرار دادند که به این مدارات مجتمع اصطلاحاً IC گفته می شود. اصطلاح IC از ابتدای کلمات integrated circuits به معنی مدارات مجتمع گرفته شده است. این نسل دارای ویژگی های بهتری نسبت به نسل ماقبل خود یعنی نسل دوم می باشد. از جمله ویژگی های این نسل قرار گرفتن ICها در کنار هم برای تولید کامپیوتر های پیشرفته تر و در اندازه های کوچکتر، مصرف انرژی بسیار کمتر، تعمیر و نگهداری ساده تر، سرعت پردازش اطلاعات بالاتر می باشد. از معروف ترین کامپیوتر های این نسل می توان به کامپیوتر های IBM-360 و IBM-370 اشاره کرد.
تولید این نسل از کامپیوتر ها از سال 1971 تا کنون ادامه دارد. در این نسل از ریزپردازنده ها استفاده میشود. ریزپردازنده ها مدارات مجتمع پیچیده ای هستند جزء مهم یک کامپیوتر کنونی به حساب می آیند. در این دوره کامپیوتر های بسیار کوچکتر از نسل قبل تولید شد در نتیجه کامپیوتر های شخصی در خانه ها و ادارات کوچک پدیدار شدند. از ویژگی های این نسل نسبت به نسل قبل می توان به اندازه کوچکتر، مصرف انرژی کمتر، هزینه ساخت کمتر، تعمیر و نگهداری ساده تر و سرعت عمل بیشتر اشاره کرد.
تفکر تولید این نسل از کامپیوتر ها از سال 1990 به بعد مطرح شد. برخی از مدل های این نوع کامپیوترها براساس منطق فازی کار می کنند. منطق فازی منطقی جدید است که در سال 1965 توسط دانشمند ایرانی آقای پروفسور لطفی عسکرزاده استاد دانشگاه برکلی آمریکا عرضه گردید. بدین ترتیب کاربرد منطق فازی که شاخه ای از هوش مصنوعی است در این کامپیوتر ها به کار می رود. از مهمترین ویژگی های این نسل می توان به هوشمندی و قدرت تفکر کامپیوتر ها اشاره کرد.
این نسل از کامپیوتر ها در حال طراحی و پیاده سازی می باشند اما چون در ابتدای راه هستیم با قاطعیت نمی توان گفت ویژگی های این نسل از کامپیوتر ها چیست. اما می توان به این نکته اشاره کرد که بخشی یا بخش هایی از مغز بشر به صورت مدارات تهیه خواهند شد و در ساخت این کامپیوتر ها بکار خواهند رفت. از ویژگی های این نسفل می توان به این نکته اشاره کرد که کامپیوتر های این نسل علاوه بر فکر کردن، تصمیم هم خواهند گرفت
متاسفانه نظری هنوز درباره این مطلب منتشر نشده